घट्दो क्रममा एचआईभी संक्रमित, नेपालमा हाल ३४ हजार ३३७ जना संक्रमित

काठमाडौं  ।नेपालमा एचआईभी संक्रमितको संख्या क्रमशः घट्दो क्रममा रहेको सरकारी तथ्यांकले देखाएको छ। विश्व एड्स दिवसको अवसरमा आइतबार आयोजित अन्तरक्रिया कार्यक्रममा राष्ट्रिय एड्स तथा यौनरोग नियन्त्रण केन्द्रका निर्देशक डा. सर्वेश शर्माले पछिल्ला वर्षहरूमा संक्रमण दर अनुमानभन्दा कम देखिएको बताए।

डा. शर्माका अनुसार सन् २०२४ को अन्त्यसम्म नेपालमा ३४ हजार ३३७ जना व्यक्तिमा एचआईभी संक्रमण रहेको छ। वयस्क जनसंख्यामा संक्रमणदर ०.१३ प्रतिशत कायम छ।

सरकारी तथ्यांकअनुसार कुल संक्रमितमध्ये १५ वर्षभन्दा माथिका ३३ हजार २७९ जना रहेका छन्, जसमध्ये १४ हजार महिला र १९ हजार २७९ पुरुष छन्।
त्यस्तै, १ हजार ५८ जना बालबालिका एचआईभी पोजिटिभ छन्।

गत वर्ष आमाहरुको एचआईभी परीक्षणका क्रममा २२७ जना बालबालिकामा संक्रमण भेटिएको छ। हाल पनि दैनिक दुई जना नयाँ संक्रमित थपिँदैछन् भने दैनिक एक जनाको मृत्यु एचआईभीका कारण भइरहेको छ।

सन् २०२४ मा ६१४ नयाँ संक्रमण अनुमान गरिएको छ, जुन सन् २००० को तुलनामा ८९ प्रतिशतले कम हो। सन् २००० मा ५ हजार ६ सय नयाँ संक्रमण अनुमान गरिएको थियो। २०१० को तुलनामा पनि यो दर ७६ प्रतिशतले घटेको छ।

मृत्यु दरमा समेत उल्लेखनीय कमी आएको छ। सन् २०२४ मा ५६९ जनाको मृत्यु हुने अनुमान गरिँदा यो २०१० को २ हजार ४ सय मृत्युदरको तुलनामा ७६ प्रतिशतले कम हो।

देशभर हाल २६ हजार ३७२ जना संक्रमित एन्टीरेट्रोभाइरल (ART) उपचारमा छन्, जुन कुल अनुमानित संक्रमितको ७७ प्रतिशत हो।

डा. शर्माका अनुसार नेपालले सन् २०३० सम्म एड्स महामारी अन्त्य गर्ने लक्ष्यसहित ९५–९५–९५ सूचकांक हासिल गर्ने लक्ष्य राखेको छ। यसको अर्थ—

९५ प्रतिशत संक्रमितले आफ्नो अवस्थाबारे थाहा पाउनुपर्ने,

९५ प्रतिशतले उपचारमा पहुँच पाउनुपर्ने,

९५ प्रतिशतको भाइरल लोड दबाउनुपर्ने हो।

तर, एचआईभी–एड्स, हेपाटाइटिस तथा यौनरोगका लागि आवश्यक बजेट अभाव, कार्यक्रम घट्दै जानु, स्वास्थ्य खरिदसम्बन्धी समस्या र बहुवर्षीय खरिद योजनाको अभाव जस्ता कारणले उक्त लक्ष्य हासिल गर्न चुनौती थपिएको डा. शर्माको भनाइ छ।

उनले गर्भवती महिलाको एचआईभी परीक्षण, जोखिममा रहेका शिशुहरूको नियमित फलोअपजस्ता कार्यक्रम अझै अपेक्षित रूपमा प्रभावकारी हुन नसकेको बताए।